ಅಭಿಪ್ರಾಯ: ನೆಹರೂ  ಕಾಡುತ್ತಿರುವ ಏಕ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಮಾತ್ರ, ಏಕೆ?

ಮೋದಿ ನಮಗೆ ಉತ್ತರ ಕೊಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆ.

ಪಾರ್ಥ ಎಸ್ ಘೋಷ್

೨೦, ಮೇ ೨೦೨೨

ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು 1964 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದಾಗ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರು ಹದಿನಾಲ್ಕು ವರ್ಷದ ಹುಡುಗರಾಗಿದ್ದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ನೆಹರು ಅವರು ಭಾರತವನ್ನು ಹೇಗೆ ಆಳಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣವಿರಲಿಲ್ಲ, ದೇಶದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ನೆಹರು ಎದುರಿಸಿದ  ಮೂಲಭೂತ ಸವಾಲುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಥವಾ  ನಾಯಕನಾಗಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ  ನೆಹರು ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳ ಯಾವುದೇ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಪಡೆಯಲು ಮೋದಿಯವರಿಗೆ ಅವಕಾಶವಿದ್ದಿಲ್ಲ..

ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ನೆಹರೂ ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳು ವಿಭಜನೆಯ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದವು. ಆಶ್ರಯ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಎರಡನ್ನೂ ಬಯಸಿದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಆಗಮನವು ಈಗಾಗಲೇ ಬಡ ಮತ್ತು ಅಸುರಕ್ಷಿತ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಪ್ರಯಾಸಕ್ಕೆ ತಲುಪಿಸಿತು. ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಕಾರಣ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಈಗಾಗಲೇ ಹದಗೆಟ್ಟಿತ್ತು.

ನೆಹರೂ ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಎದುರಿಸಿದರು? ಯುವ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಗೆ ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಸುಳಿವು ಇರಲಿಲ್ಲ.

ನೆಹರೂ ಅವರ ಕಷ್ಟಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮೋದಿಯವರು ಹೊಂದಿದ್ದ ಯಾವುದೇ ತಿಳುವಳಿಕೆಯು  ಸರಿಯಾದ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾಗಿರಬಹುದು. ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಸಂಕುಚಿತ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿ೦ದಾಗಿ ಯುವಕ ಮೋದಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯೊಂದಿಗೆ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಚಹಾ ಮಾರುವ ಮೂಲಕ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು 2001 ರಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಆಗಲೇ ನೆಹರು ಅವರ ಸ್ಮರಣೆ 37 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸುಪ್ತವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಾಲಾ೦ತರವಾಗಿ  ಜನರ ವಿಚಾರಗಳ ಮು೦ಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದಿಲ್ಲ.  .

ಮೋದಿ ಯಾಕೆ?

ಸಹಜವಾಗಿ,  37 ವರ್ಷಗಳು ಗತ ಕಾಲದ ಒ೦ದು ಸ್ಮರಣೆಗೆ ಕಿಡಿಗೇಡಿತನದ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಉತ್ತಮ ವಯಸ್ಸು. ನಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಹಳೆಯ ಮಹಲುಗಳಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ ಕ್ಲೈವ್‌ನ 'ಭೂತ' ಅಥವಾ ಲಾರ್ಡ್ ವೆಲ್ಲೆಸ್ಲಿಯ 'ದೆವ್ವ' ಕಾಡುವ ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ನಾವು ಬಂಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ನೆಹರೂ ‘ಭೂತ’ ಬೇರೆ ಯಾರನ್ನೂ ಆರಿಸದೆ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರನ್ನು ಏಕೆ ಆರಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದಿದೆ.

ಕಳೆದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ  ಹಲವಾರು ಪ್ರಧಾನಿಗಳು ಹಾದು ಹೋಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಸ೦ಭಾವ್ಯರಾಗಿದ್ದರು.  ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ಇಂದು ಮೋದಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ.

ಮೋದಿಗೆ ಮೊದಲು ಆರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್-ಬಿಜೆಪಿಯೇತರ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವರೆಂದರೆ ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ, ಚೌಧರಿ ಚರಣ್ ಸಿಂಗ್, ವಿಪಿ ಸಿಂಗ್, ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಸಿಂಗ್, ಐಕೆ ಗುಜ್ರಾಲ್ ಮತ್ತು ಎಚ್ ಡಿ ದೇವೇಗೌಡ. ನಾವು ಪಿವಿ ನರಸಿಂಹ ರಾವ್ (1991-'96) ಅವರನ್ನೂ ಈ  ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಬಹುದು.

ರಾವ್ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರೂ, ನೆಹರು  ಪರ೦ಪರೆಯವರ  ಪಾಲಿಗೆ , ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ವಿಧವೆ ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರಿಗೆ, ಹಿತವಲ್ಲದವರಾಗಿದ್ದರು. ಸೋನಿಯಾ  ಹಳೆಯ ಪಕ್ಷದ ಪೋಷಕರಾಗಿ  ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ತಯಾರಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು.

1998 ರಿಂದ 2004 ರವರೆಗೆ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ ಭಾರತದ ಏಕೈಕ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಬಿಜೆಪಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿಯವರನ್ನೂ ತುಂಬಾ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ ನೆಹರು ಅವರ ‘ಭೂತ’ವು ತಲೆಕೆಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿದಾಗೆಲ್ಲ ನೆಹರೂ ಒ೦ದಿಗಿನ ತಮ್ಮ ದಿನಗಳನ್ನು ವಾಜಪೇಯಿ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವರು.  ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಜನಸಂಘದ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಸಮಯಾನ೦ತರ  ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಬಲರಾಮ್‌ಪುರ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಎರಡನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ (1957-'62) ಪಕ್ಷದ ಸಂಸದರಾದರು.

1962 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಚೀನಾ ವಿರುದ್ಧ ಸೋತ ಮೇಲೆ  ನೆಹರೂ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಭಾರಿ ಧಕ್ಕೆಯ ನಂತರ, ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ  ಕಟ್ಟಾ ವಿಮರ್ಶಕರಾದರು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ರಾಜಕೀಯ ಟೀಕೆಗಳು  ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಗೌರವಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಲಿಲ್ಲ.

ನೆಹರೂ ಅವರ ನಿಧನದ ಬಗ್ಗೆ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದು ಹೀಗೆ: 

“ಭಾರತ ಮಾತೆ ಇಂದು ದುಃಖದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದಾಳೆ - ಅವಳು ತನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ರಾಜಕುಮಾರನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ. ಮಾನವೀಯತೆ ಇಂದು ದುಃಖದಲ್ಲಿದೆ - ಅದು ತನ್ನ ಭಕ್ತನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಶಾಂತಿ ಇಂದು ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧವಾಗಿದೆ - ಅದರ ರಕ್ಷಕ ಇನ್ನಿಲ್ಲ. ದೀನದಲಿತರು ತಮ್ಮ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ತಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿರುವ ಬೆಳಕನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ತೆರೆ ಬಿದ್ದಿದೆ.... ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಮಹರ್ಷಿ ಶ್ರೀ ರಾಮನ ಕುರಿತು ‘ಅಸಾಧ್ಯವಾದುದನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ತಂದರು’ ಎ೦ದು ಹೇಳಿದ್ದು,  ಪಂಡಿತ್‌ಜಿಯವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆ ಮಹಾಕವಿ ಹೇಳಿದ್ದರ ಒಂದು ಮಿನುಗು ನೋಟವನ್ನು  ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಅವರು ಶಾಂತಿಯ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು ಆದರೂ ಇನ್ನೂ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು, ಅವರು ಅಹಿಂಸೆಯ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು ಆದರೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಪ್ರತಿ ಅಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು”.

ಇದೆಲ್ಲವೂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಸರಳವಾದ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ: ಮೋದಿ ನೆಹರು ಅವರನ್ನು ಏಕೆ ಅಂತಹ ರೋಗಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಬೆನ್ನಟ್ಟುತ್ತಾರೆ? ಮೋದಿಯವರು ನಮಗೆ ಉತ್ತರ ನೀಡುವುದು ಅಸಂಭವವಾಗಿದೆ. ಬದಲಿಗೆ ನಾವು ಮಾಡಬಹುದಾದದ್ದು ಕೆಲವು ಊಹೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ.

ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ನೆಹರು ಮತ್ತು ಮೋದಿ ನಡುವಿನ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಮೋದಿಯವರು ನೆಹರೂ ಕಾಲದ  ಭಾರತದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಆರೆಸ್ಸೆಸ್ ‘ಪ್ರಚಾರಕ’ (ಅಂದರೆ ಅದರ ಸಿಧ್ಧಾ೦ತ ಬೋಧಕ) ರಾಗಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವಿರೋಧಿ ವಿಚಾರಗಳನ್ನೇ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.  ಇದು ಭಾರತವನ್ನು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವಲ್ಲಿ ಕಾ೦ಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಪ್ರಮುಖ ಅಡ್ಡಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ.

ಮತ್ತು, ಸಹಜವಾಗಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ನಿಯ೦ತ್ರಕ  ಪಂಡಿತ್ ನೆಹರೂ ಆಗಿದ್ದರು. ನೆಹರು ಅವರಿಗೆ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಗೆ ಭಾರತದ ಬದ್ಧತೆಯು ಎಳ್ಳಷ್ಟೂ ಚೌಕಾಸಿಯ  ವಿಷಯವಲ್ಲ. ಇದು ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಂದರೆ ಈ ಸ್ವಯಂ-ಸ್ಪಷ್ಟ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಅವರು ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಸ೦ವಿಧಾನದ  ಒಟ್ಟಾರೆ ಒತ್ತಡವು ಅದನ್ನು ನಿಶ್ಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ  ಎಂದು ನೆಹರೂ ಖಚಿತವಾಗಿದ್ದರು.

ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಇವರಿಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಬೃಹತ್ ಬೌದ್ಧಿಕ ಅಸಮಾನತೆ ಇದೆ. ಮೋದಿ ಅವರು ಕೀಳರಿಮೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಭಾವನೆ. ಮೋದಿಯವರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಅಥವಾ ಅದರ ಕೊರತೆಯ ಸುತ್ತಲಿನ ನಾಟಕವನ್ನು ಇದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೇಗೆ ವಿವರಿಸಬಹುದು?

ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ನಾಯಕನಿಗೆ, ಮತ್ತು ಅದೂ ಕೂಡ  ಬೃಹತ್ ಜನಾದೇಶವನ್ನು ಪಡೆದಿರುವವರಿಗೆ, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪದವಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಅಷ್ಟೇನೂ ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ. ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ , ಕಡಿಮೆಯಲ್ಲ,  "ಇಡೀ ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ" ದಲ್ಲಿ  ನಕಲಿ ಎಂಎ ಪದವಿಯನ್ನು ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ರೂಪಿಸಲಾದ ನಾಟಕವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿ . ಈ ಪ್ರಹಸನವು ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಮೋದಿಯವರ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅವರ ಘನತೆಗೆ ಕುಂದು ತಂದಿದೆ.

ಮೋದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ನೆಹರೂ ಒಬ್ಬ ಮೇಧಾವಿ. ಅವರು ಐದು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದರು, ಲೆಟರ್ಸ್ ಫ್ರಮ್ ಎ ಫಾದರ್ ಟು ಹಿಸ್ ಡಾಟರ್ (1929), ಗ್ಲಿಂಪ್ಸಸ್ ಆಫ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಹಿಸ್ಟರಿ (1934), ಆನ್ ಆಟೋಬಯೋಗ್ರಫಿ (1936), ದಿ ಡಿಸ್ಕವರಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (1946) ಮತ್ತು ಲೆಟರ್ಸ್ ಫಾರ್ ಎ ನೇಷನ್: ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರಿಂದ ಅವರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಿಗೆ 1947-1963 (ನಾಲ್ಕು ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ, ಜಿ ಪಾರ್ಥಸಾರಥಿ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ). ಅವರು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪಾಂಡಿತ್ಯ, ಬೌದ್ಧಿಕ ಸುಲಲಿತತೆ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ವಿಶಾಲತೆಯು ಅತ್ಯಂತ ನಿಪುಣರಾದ ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರ ಅಸೂಯೆಯಾಗಿದೆ.

ನೆಹರೂ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಮಯದ ಬೌದ್ಧಿಕ ದಿಗ್ಗಜರೊಂದಿಗೆ, ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್, ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಐನ್‌ಸ್ಟೈನ್, ಬರ್ಟ್ರಾಂಡ್ ರಸೆಲ್, ರೊಮೈನ್ ರೋಲ್ಯಾಂಡ್ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನಡೆಸಿದ ಸಂವಾದಗಳನ್ನು ಸಹ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನೆಹರೂ ಅವರ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕತೆಗೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ ಮೋದಿಯವರ ಅಹಂಕಾರಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನತೆಯ ಮೂರನೇ ಅಂಶವನ್ನು ಹೊರಿಸ ಬಹುದು. ಮೋದಿಯವರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಷಣಗಳು ತನಗಿಂತ ಮೊದಲು ಭಾರತವನ್ನು ಆಳಿದವರನ್ನು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಕಳೆದ 70 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂಬಂತೆ ಒಂದೇ ಬಾರಿಗೆ ತನ್ನ ಪೂರ್ವವರ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.  ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿ, ಈ ಶೈಶವ ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯು ಅವರನ್ನು ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸದಂತೆ ಮೋದಿಎ ಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಿದರೂ ಕೂಡ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಮೋದಿಯಂತಲ್ಲದೆ, ನೆಹರೂ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪಕ್ಷದೊಳಗೆ ಮತ್ತು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವಾಗ ಅವರ ಸಮಚಿತ್ತವು ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು  ಪಾದರಸ ಪ್ರಕೃತಿಯ  ವಿಕೆ ಕೃಷ್ಣ ಮೆನನ್ ಅವರ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುಶಃ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಜೈರಾಮ್ ರಮೇಶ್ ಅವರ ಮೆನನ್ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಓದಿದ ಯಾರಾದರೂ ನೆಹರೂ ಅವರ ತಾಳ್ಮೆ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲಿತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಮೆಚ್ಚುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮೊದಲ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಒಬ್ಬಕ್ಕೊಬ್ಬರು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿರುದ್ಧವಾದ ರಾಜಕೀಯದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು  ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಒಂದೆಡೆ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಭಾದ ನಾಯಕ ಹಿಂದೂ ಬಲಪಂಥೀಯರ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಶ್ಯಾಮಪ್ರಸಾದ್ ಮುಖರ್ಜಿಯಂತಹವರು, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ನಾಯಕ ಹಿಂದೂ ಕಾನೂನು ಸುಧಾರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನೆಹರೂ ಅವರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಬಿಆರ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರಂತಹವರು, ಅವರಲ್ಲಿದ್ದರು. 

ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಪಶ್ರುತಿಯು ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವೈಚಾರಿಕತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತಿಕ್ಕಾಟದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ನೆಹರೂ ಅವರು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ಮತ್ತು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಬಹಳ ಶ್ರಮಪಟ್ಟರು. ಇಂದು, ಮೋದಿಯವರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಆ ಪದ ಮತ್ತು ಅದು ಏನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ.

ಹಿಂದಿನ ಸಾಧನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿ ಸಹಜ, ಆದರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯರು ಅಂದರೆ ಹಿಂದೂಗಳು, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಸರ್ಜರಿ, ರಿಮೋಟ್ ಸೆನ್ಸಿಂಗ್, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಪೆನ್-ಡ್ರೈವ್ ಆಗಿರಬಹುದು, ಪ್ರತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದರೆಂದು ಹೇಳುವುದು ಸರಳವಾಗಿ ಅಸಂಬದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಮೋದಿಯವರ ಹೊಗಳುಭಟ್ಟ ವಿದೇಶಿ ನಿವಾಸಿ ಭಾರತೀಯರ  ಹೊರತಾಗಿ ಇಂತಹ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಎಷ್ಟು ಹಾಸ್ಯವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿಯಲು  ವಿದೇಶ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ ಅಷ್ಟೇ .

ಉದಾರವಾದ ವಿರುಧ್ದ ಸಕುಂಚಿತತ್ವ 

ಐದನೆಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ನೆಹರೂ ಅವರ ಉದಾರವಾದ ಮತ್ತು ಮೋದಿಯವರ ಸಂಕುಚಿತತ್ವದ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಪ್ರಶ್ನೆಯು ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅದರ ಉತ್ತರವು ವಸ್ತುನಿಷ್ಠವಾಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಎರಡು ಯುಗಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ಸೂಚಿತವಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇತರ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ.

೧೯೫೦ ಮತ್ತು ‘೬೦ರ ಸಿನೆಮಾಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ್ದವನಾಗಿದ್ದು,  ಕಾಶ್ಮೀರ ಫೈಲ್ಸ್ನಂತಹ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲು ನೆಹರೂ ಕಾಲದ  ರಾಜ್ಯವು ಯೋಚಿಸಲು ಕೂಡ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾನು ಹೇಳಬಲ್ಲೆ.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಲಭೆ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಅಥವಾ ಒತ್ತಡದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ವಲಸೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಘಟಣೆಗಳು ಭೀಕರ ಕಥೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿವೆ. ಸಾದತ್ ಹಸನ್ ಮಂಟೋ, ಖುಷ್ವಂತ್ ಸಿಂಗ್, ಭಿಷಮ್ ಸಾಹ್ನಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕರ ಕೃತಿಗಳು ನಮಗೆ ತೋರಿಸಿದಂತೆ ಈ ನೋವನ್ನು ಸ್ಮರಣಾರ್ಥಗೊಳಿಸುವ  ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ  ಕಾದಂಬರಿಯು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಬಲ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿದೆ.

ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಕೂಡ ಈ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಅಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ತನ್ನ ಅಂತರವನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಒಂದು ಘಟಕವೆಂದರೆ ರಾಜ್ಯ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಅದು ಪಕ್ಷಪಾತದ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲೇರಬೇಕು ಮತ್ತು ಲೇಖಕರು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕರ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಛಾಯೆಯನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಅವರ ವಾಣಿಜ್ಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡದಂತೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಬೇಕು.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಿಲ್ಹೆಟ್‌ನ ಬಂಗಾಳಿ ಹಿಂದೂಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಜನಾಂಗೀಯ ಕೋಪವನ್ನು ಹೇಗೆ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ರಾಜ್ಯವು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹರಡಬೇಕೇ? ಮೊದಲನೆಯದು ಅವರು ಓಡಿಹೋದ ಸಿಲ್ಹೆಟಿ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಕಾರಣದಿಂದ ಆಗಿದ್ದರೆ , ಎರಡನೆಯದು ಖಾಸಿ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು.

1985 ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ನಂತರ, ಅಖಿಲ ಅಸ್ಸಾಂ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಖಾಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟದ ಬೇಡಿಕೆಗಳಾದವು. ಎಲ್ಲಾ ವಿದೇಶಿಗರು ಹೊರಹೋಗಬೇಕು ಎಂಬುದು ಅವರ ಈಗಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಬೇಡಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ದ್ವೇಷದ ಕ್ರಮಾನುಗತವಿತ್ತು: ಮೊದಲು ಬಂಗಾಳಿಗಳು, ನಂತರ (ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ) ನೇಪಾಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಬಿಹಾರಿಗಳು. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್‌ನ ಕಾಸ್ಮೋಪಾಲಿಟನಿಸಂ (ಆಕರ್ಷಕ ಬಹುಬಂಧುತ್ವ) ಹದಗೆಟ್ಟಿತು.

ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಕೊಕ್ಕೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ವಂಚನೆಯಿಂದ ಶಾಶ್ವತಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸವು ನಮಗೆ ಕಲಿಸುತ್ತದೆ. ಮಿತಿಮೀರಿದ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ, ಅಂತಹ ತಂತ್ರಗಳು ರಾಜಕೀಯ ಕಟ್ಟುವಿಕೆಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ನಾವು ಅಂತಹ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ನಾನು ಹೆದರುತ್ತೇನೆ. ನಾವು ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯದ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಚನೆಯು ಅದರ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುವ ಭಾರತದ ಒಂದು ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.   ಆ ಕಲ್ಪನೆಯು ಅದರ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಭಾವನೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದರ  ಮೂರು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ತಂಭಗಳು ಜಾತ್ಯತೀತತೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ  ಮತ್ತು ಬಹುತ್ವವಾದ.

ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೋದಿ

ಇತಿಹಾಸ ಪರಂಪರೆಯು  ಅವರನ್ನು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರಧಾನಿ ಎಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಮೋದಿ ಬಯಸಿದರೆ, ಈ ಓರ್ವ ಅಜ್ಞಾತ ಭಾರತೀಯನ ಈ ಸಣ್ಣ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಅವರು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೆಹರೂ ಬಹುಳ ವಿಚಾರಗಳ ಸಮ್ಮಿಲನವಾಗಿದ್ದರು  ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರು ಗಮನಿಸಲಿ. ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಮೋದಿ ವಿಚಾರಗಳ ಆ ಜೋಡಣೆಯ ಮೇಲೆ  ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ, ಯಾವುದನ್ನು ಭಾರತೀಯರು ಎಂದು ನಾವು ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತೇವೋ ಅದನ್ನೇ  ನಾಶಪಡಿಸುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಅವರು ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಇತಿಹಾಸದ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವುದು ಅವರ ಮೇಲೆಯೇ ಹೊರತು ಆರೆಸ್ಸೆಸ್ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಿ. ಸಂಘವು  ತನ್ನ  ಮುಂಬರುವ ಶತಮಾನೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಡಂಬರದಿಂದ ಆಚರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ೧೦೦ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯಬಹುದು, ಆದರೆ ಪರಿಣಾಮ  ನಿರ್ಧರಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಮೀಸಲಿಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಅವರು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವದಾಗಿದ್ದರೆ  ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ. ಹಾಗಾಗಿ ಚೆಂಡು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮೋದಿ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿದೆ.

ಪಾರ್ಥ ಎಸ್ ಘೋಷ್ ಅವರು ನವದೆಹಲಿಯ ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ (Senior Fellow at the Institute of Social Sciences, New Delhi.)

ಈ ಲೇಖನವು ಮೊದಲು ಢಾಕಾ ಟ್ರಿಬ್ಯೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಂತರ  ‘ಸ್ಕ್ರೋಲ್’ (‘SCROLL’) ಪ್ರಕಟಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿತವಾಯಿತು.