'ಡೇಟಾ ಇಲ್ಲ' 

ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಸರ್ಕಾರದ ಸ್ಥಿರವಾದ 'ಡೇಟಾ ಇಲ್ಲ' ಘೋಷಣೆಗಳು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ರಾಜಕೀಯ ಯೋಜನೆಯ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಭಾಗವಾಗಿದೆ

ಸೀಮಾ ಚಿಷ್ಟಿ

 (‘ದಿ ಹಿ೦ದು’ ಇ೦ಗ್ಲಿಷ್ ದೈನಿಕದಿ೦ದ)

 

    ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಕೆಟ್ಟ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ 'ಯಾವುದೇ ಡೇಟಾ ಇಲ್ಲ' ಅಥವಾ ತನ್ನ 'ಪರ್ಯಾಯ ಸತ್ಯ'ಗಳೊಂದಿಗೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಉತ್ತರ ವಸ್ತುತಃ ಶೂನ್ಯ.

    ನಾಗರಿಕರ ಕಡತಗಳಲ್ಲಿ 'ನೋ ಡಾಟಾ' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಫೈಲ್ ಅತ್ಯಂತ ದಪ್ಪವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

    ಮಾರ್ಚ್ 24, 2020 ರಂದು ಹಠಾತ್ ಲಾಕ್‌ಡೌನ್ ಘೋಷಿಸಿದ ನಂತರ ವಲಸಿಗರು ತಮ್ಮ ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುವ ಹತಾಶ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ದಾಖಲಿಸಿವೆ. ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವರದಿಯು ಏಪ್ರಿಲ್ 2020 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 4 ಕೋಟಿ  ವಲಸಿಗ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ನಷ್ಟವಾದವು ಅಥವಾ ಬಳಲಿದವು ಎಂದು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿತು. ಆದರೆ ಎಷ್ಟು ವಲಸಿಗರು ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಮೊದಲು ಕೇಳಿದಾಗ, ಅದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಡೇಟಾ ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಉತ್ತರವಾಗಿತ್ತು.

 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮುಂಚೂಣಿಯ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2020 ರಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದಾಗ, ಆಗಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಸಚಿವರು ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. 

ಗ್ರಾಹಕರ ಡೇಟಾ, ಇತರ ಪ್ರಕರಣಗಳು

    ಕರೋನವೈರಸ್ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, 2017-2018ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಕಚೇರಿ ನಡೆಸಿದ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಗೃಹಬಳಕೆಯ ಗ್ರಾಹಕ ವೆಚ್ಚ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡದಿರಲು ಅಂಕಿಅಂಶ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅನುಷ್ಠಾನ ಸಚಿವಾಲಯ ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು 2019 ರ ಸಂಸತ್ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ಆದರೆ ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳಿಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರವು ಕಾಯುತ್ತಿತ್ತು, ನವೆಂಬರ್ 2019 ರಲ್ಲಿ "ಡೇಟಾ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು" ಇವೆ ಎಂಬ ನೆಪ ಹೇಳಲಾಯಿತು. ಈ ಅ೦ಕೆ-ಸ೦ಖ್ಯೆಗಳ ಅನಧಿಕೃತ ಸೋರಿಕೆಗಳು ಬಳಕೆಯ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ   ಕುಸಿತವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿವೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ.  1972-73 ರಲ್ಲಿ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹವು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಇದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅನಾನುಕೂಲಕರವಾದದ್ದನ್ನು ಬಚ್ಚಿಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿಯೇ ಇದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. 

    ಈ ವರ್ಷವೂ  ಡೇಟಾ ನಿರಾಕರಣೆಗಳು ಮುಂದುವರೆದಿವೆ. ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ , ಸಫಾಯಿ ಕೆಲಸದಿ೦ದ  ಉಂಟಾಗುವ ಸಾವಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ ಎ೦ದು ತಿಳಿಸಿತು. 

    ಕೋವಿಡ್ -19 ರ ಎರಡನೇ ತರಂಗದಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಕೊರತೆಯು ಜೀವಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. 

    ರೈತರ ಆಂದೋಲನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸತ್ತ ರೈತರ ಸಂಖ್ಯೆ: ಇದು ಯಾವುದೇ ದತ್ತಾಂಶವಿಲ್ಲದ ಹಠಮಾರಿ ಕಲ್ಲಿನ ಗೋಡೆಯಾಗಿದೆ. 

    ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಆರ್ಥಿಕ ನಷ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕಿ೦ತ ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ; ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. 

    ಲಸಿಕೆ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಹಲವಾರು ಇನಾಕ್ಯುಲೇಷನ್ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮುಚ್ಚಿಹೋಗಿವೆ, ಆದರೂ ಕೇಂದ್ರ ಆರೋಗ್ಯ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು ಜುಲೈ 20 ರಂದು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದರು (ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಲಿಖಿತ ಉತ್ತರ), ‘ಲಸಿಕೆಗಳ ಕೊರತೆ ಇಲ್ಲ’.  

    ಯಾವುದೇ ಡೇಟಾ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಏಕೆ ಹೇಳುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಯತ್ನ ಮುಖ್ಯ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ವಿಷಯವಲ್ಲ ಆದರೆ ದೊಡ್ಡ ರಾಜಕೀಯ ಯೋಜನೆಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. 

    ೧. ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿ೦ದ ನುಣುಚುವದು    

    ಯಾವುದೇ ಡೇಟಾವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದರೆ, ಇವುಗಳು ಸರಿಯಾಗಿಲ್ಲದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಅವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಕ್ಷೀಣತೆಗೆ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಾಗಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಆಡಳಿತದ ಪ್ರಮುಖ ಅ೦ಶಗಳು  ಮತ್ತು ಜನರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳು -ಇದು ರೈತರ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗಳಾಗಲಿ,  ಜನರು ಮೊದಲಿಗಿಂತ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚಮಾಡುತ್ತಿರಲಿ,  ಹಸಿವು ಹೆಚ್ಚಾಗಲಿ, ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ ನಿರ್ವಹಣೆ ವಿಫಲತೆಯಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಲಸಿಕೆ ನೀತಿಯಲ್ಲಿನ ಅಸಮತೋಲನವಾಗಲಿ  - ಇ೦ತಹ ವಿವರಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ತಿಳಿದರೆ, ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದೇ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ವಿವರಗಳನ್ನು ಬತ್ತಿಟ್ಟರೆ, ಸರ್ಕಾರವು  ಯಾರೂ ಸತ್ತಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಯಾರೂ ಕೆಲಸ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ಸಂಭವಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಟಿಸಬಹುದು.

    ೨.  ಚ೦ಡನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ  ಎಸೆಯುವದು

    ಇನ್ನೂ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಸವಾಲು ಹಾಕುವ  ಇನ್ನೊಂದು ಏಕೈಕ ಶಕ್ತಿಯ ಘಟಕ, ಅದು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು.  ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ತೆರಿಗೆಗಳ ಪಾಲಿನ ಕುಸಿತವು ಈಗಿನಂತೆ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಎಂದಿಗೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೂ  "ಆರೋಗ್ಯವು ರಾಜ್ಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ" ಎಂಬ ಕಥೆಗಳನ್ನು ನಾವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತೇವೆ. ರಾಜ್ಯಗಳು ಡೇಟಾವನ್ನು ನೀಡದ ಕಾರಣ 'ಆಮ್ಲಜನಕವಿಲ್ಲ' ದಿಂದ ಸಾವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ದೇಶಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು.  ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲದಿದ್ದರೆ,  ಹೊಣೆ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳದು  ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ  ಹಿಂದಿನ ಆಡಳಿತಗಳದಾಗಿರಬೇಕು.

    ೩. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಕತೆಯನ್ನು ಪುನರ್ರಚಿಸುವದು: 

    ಮೂರನೇ ಕಾರಣ, ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತವನ್ನು ತಮಗೆ ಯೋಗ್ಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ  ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಸತ್ಯವು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ, ನಿರೂಪಣೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈಗ ಡೇಟಾಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದರೆ, ಒಂದು ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ತರಂಗದಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಕಥೆಯನ್ನು  ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ವಿಫಲತೆಗಳನ್ನು   ಯಶಸ್ಸಿನಂತೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಇಳಿಸಬಹುದು.

    ೪. ಮಾಹಿತಿ ಅಂತರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು

    ಮಾಹಿತಿಯು ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯ ಕೊರತೆಯು ಶಕ್ತಿಯ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕರ ನಡುವೆ ಬೃಹತ್ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಅಂತರವಿದೆ. 

    ಆಧಾರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಮುಖ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ, ಪೆಗಸಸ್ ತರದ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ, ಸರ್ಕಾರವು ದತ್ತಾ೦ಶಗಳನ್ನು  ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಎಲ್ಲರ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ತಿಳಿದಿರುವಾಗ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಕತ್ತಲಲ್ಲಿರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಈಗಾಗಲೇ ಪಡೆದಿರುವ ತನ್ನ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಏರಿಸುತ್ತಿದೆ. 

    ಮೇಲಾಗಿ, ಸಂಸತ್ತಿನಂತಹ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ಡೇಟಾವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನೇರ ಮುಖದಿಂದ ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರ್ಲಜ್ಜತೆಯಿದೆ. ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದು 'ಪ್ರಬಲ ಆಡಳಿತಗಾರ'ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಪೋಷಿಸಲು ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ.

     ಸರ್ಕಾರವು ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು  ನಾಗರಿಕರನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ನಾಗರೀಕರ ನಡುವಿನ ಅ೦ತರ ಇನ್ನೂಹೆಚ್ಚುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ - ಸರ್ಕಾರ ಮೇಲೆ, ನಾಗರಿಕರು ಕೆಳಗೆ.  

    ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆಯಲು ತಮ್ಮ 'ಹಕ್ಕನ್ನು' ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ವಾಡಿಕೆಯ೦ತೆ  ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆಡಳಿತಗಾರರು ಹೊ೦ದಿರುವ ಸ೦ಪೂರ್ಣ    ಶಕ್ತಿಯ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳಬಾರದು, ಅದರಿ೦ದಾಗಿ ಡೇಟಾವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

 ನಾಗರಿಕರ ಮುಂದೆ ಸವಾಲು

    ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಜನರ ಜೀವಂತ ಅನುಭವಗಳು, ಅವರ ಸಂಬಂಧಿಕರು ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದವರು, ಅಥವಾ ಕೋವಿಡ್ -19 ರಿಂದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ನೆರವು ಯಾಚಿಸಿದವರು, ಸರ್ಕಾರದ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಸವಾಲು ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.  ತಮ್ಮ ವಾಸ್ತವತೆಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ಕತೆಗಾರಿಕೆಗೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಅದೂ ಕೂಡ ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮದ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗವು ಸರ್ಕಾರಿ ಮುಖವಾಣಿಯಾಗಿ ಬದಲಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ,  ನಾಗರಿಕರು ಮನಗು೦ದದೆ  ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎನ್ನುವದು ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಸವಾಲಾಗಿ ತೋರಬಹುದು..

    ಡೇಟಾವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು ಕೇವಲ ಒಂದು ದೋಷವಲ್ಲ ಆದರೆ ದೇಶವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿರುವ  ರಾಜಕೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಬಹುಪಾಲು ನಾಗರಿಕರು ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ  ಸತ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹಿಂಜರಿಕೆಯಿಲ್ಲದೆ ತಳ್ಳುವುದು, ಇದೇ ಆಹ್ವಾನ. ಇದು ಸುದೀರ್ಘ ರಸ್ತೆ, ಆದರೆ ಉತ್ತಮ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವಾದ ಮಾಹಿತಿಯು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. ಈ ಹೋರಾಟದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವುದು ಮುಖ್ಯ.

ಸೀಮಾ ಚಿಷ್ಟಿ ದೆಹಲಿ ಮೂಲದ ಪತ್ರಕರ್ತೆ-ಬರಹಗಾರತಿ